خوراک کنسانتره دامی معمولا به صورت پلت با اندازه های گوناگون و گاهی به شکل مش یا آردی تولید می شود ودر بردارنده منابع تامین نیازهای ویتامینی، معدنی و بخشی از مواد مغذی دیگر است که در ترکیب با علوفه و سیلو مصرف می شود.
کشت نیوز؛ برخی دامداران تمایل دارند کنسانتره به صورت آسیاب شده باشد تا اختلاط آن با علوفه راحت تر انجام گیرد ولی پلت کردن مزایایی دارد که از جمله آنها عبارتنداز اینکه اولا مواد اولیه در دمای ۷۰-۸۰ درجه سانتیگراد توسط بخار آب می پزند و هضم آنها تسهیل می گردد. ثانیا قرار گرفتن مواد اولیه در تحت حرارت و فشار سبب نابودی میکروب ها و تخم انگلها می گردد. ثالثا حبه کردن و دانه بندی مناسب نهاده ها از ریخت و پاش و اتلاف آنها جلوگیری نموده و موجب توزیع یکسان ریز مغذی ها در خوراک می شود.
انواع و شکل کنسانتره دامی
معمولا خوراک گاوها به صورت پلت با قطر هشت میلی متر تهیه می شود ولی خوراک گوساله ها قطر کمتری در حدود ۳-۴ میلیمتر دارد. معمولی ترین کنسانتره های گاوی عبارتنداز : استارتر گوساله ها، کنسانتره گاوهای پرواری، شیری، بومی، پر شیر و ممتاز. برای اسب، گوسفند و بز نیز بسته به هدف پرورش و سن حیوان، کنسانتره های متنوعی تولید می گردد.
نکات استفاده از کنسانتره گاوی
بهتر است کنسانتره پلت شده بدون تغییر در شکل ظاهر آن، از قبیل خیساندن در آب یا مخلوط کردن موادی غیر از آنچه در جیره پیشنهادی آمده است، به مصرف دام برسد، در غیر این صورت از خواص آن کاسته خواهد شد.
تغذیه دام با کنسانتره باید تدریجی بوده و کسری از کل مقدار پیشنهادی در جیره منظور گردیده و طی یک هفته به حد نصاب پیشنهاد شده برسد.
در صورت امکان، همراه هر وعده کنسانتره دامی ۲۵۰ گرم کاه گندم در اختیار حیوان قرار داده شود، ولی در مورد گله های شیرده، یونجه مصرفی روزانه به طور آزاد در دسترس حیوان قرار گیرد.
کنسانتره دامی برای گاوهای شیرده در سه یا چهار وعده در روز داده شود و از کاستن وعده های آن مخصوصا برای گاوهای پر تولید اجتناب شود.
کنسانتره دامی برای گاوهای جوانتر از پنج ماه مناسب نیست و بهتر است برای آنها از استارتر گوساله ها استفاده شود.
اصولا گاوی که تولید روزانه شیر آن از هفت درصد وزن بدنش بیشتر باشد، پر تولید محسوب می گردد ولی چون محاسبه این مقدار و ارزیابی گله بر اساس آن، برای همه دامداران مقدور نیست، در جیره های پیشنهادی، تولید روزانه شیر،ملاک مصرف کنسانتره قرار می گیرد؛ به عنوان مثال گاوی که روزانه بیشتر از ۲۰ کیلوگرم شیر تولید می کند، گاو پر تولید در نظر گرفته می شود.
مواد تشکیل دهنده و آنالیز یک نمونه کنسانتره
یک نمونه کنسانتره گاوهای پر شیر که مواد تشکیل دهنده آن عبارتند از جو، ذرت، مایلو، سبوس گندم، سبوس برنج، کنجاله سویا، پودر گوشت ظیور، ملاس چغندر قند،کربنات کلسیم، مکمل درمانی دام، نمک، زئولیت و ضد قارچ، دارای آنالیز شیمیایی به شرح زیل بوده است: انرژی شیرواری ۱٫۵۶ مگا کالری در کیلوگرم، پروتئین خام ۱۶ درصد، خاکستر ۸ درصد، فیبر خام ۵٫۵ درصد، رطوبت ۱۱ درصد، ماده خشک ۸۹ درصد، کلسیم یک درصد و فسفر ۰٫۶ درصد.
شایان ذکر است که زئولیت نوعی ماده معدنی سفید خاکستری است که به شکل پودر، دانه شکری و گرانوله و با نامهای متنوع تجاری تولید می شود و توانایی جذب رطوبت، سموم قارچی و فلزات سنگین را دارد. این در جیره همه دامها و طیور هم به عنوان پر کن و هم به علت دارا بودن خواص یاد شده بکار می رود.
